Psychologia jednostki

W ostatnim czasie, narodziła się ciekawa dyskusja na shoutboxie pomiędzy mną a Marcinem z bloga Rentier. Chodziło oczywiście o kwestie inwestowania a właściwie nauki inwestowania. Marcin uważa, że książki giełdowe takie jak "Zawód Inwestor Giełdowy" Alexandra Eldera pisane są nudnym i jednocześnie trudnym językiem. Nie do końca mogłem się z tym zgodzić - ilość barwnych porównań użytych w książce jest bardzo duża. Wydaje mi się, że autor tłumaczy zagadnienia inwestowania od podstaw, co zresztą potwierdza fakt, że książka ta bardzo często traktowana jest jako podręcznik akademicki. Swoją drogą, Marcinowi tak jak i innym czytelnikom, polecam również inną książkę, którą kiedyś opisywałem na swoim blogu - Jak zarobiłem 2 000 000 $ na giełdzie?. Niech was nie zwiedzie jej banalny tytuł.

Z drugiej strony nie dziwię się Marcinowi, który bardzo często opisuje na swoim blogu (polecam!) książki autorów, których ja nazywam mianem "american dream". Bardzo dobrze motywują, organizują czas i pracę ale w zasadzie nic więcej. Ich autorzy są maszynkami do zarabiania pieniędzy po przez własne publikacje bądź szkolenia. Dzięki temu są sztandarowymi pozycjami dla różnej maści "doradców finansowych" o których nie mam najlepszego zdania. Teraz jeszcze jedna uwaga - nie zrozumcie mnie źle, takie książki też warto mieć w swojej biblioteczce i co raz je czytać. Nie można jednak robić z nich pewnego rodzaju biblii. Marcin podsunął mi pewien pomysł. Nie każdy ma czas/możliwość/ochotę przeczytania grubych tomów omawiających tematykę inwestowania, dlatego postanowiłem opisać w kilku wpisach, najważniejsze kwestie poruszane w książce A. Eldera "Zawód Inwestor Giełdowy".


Jej pierwszy rozdział traktuje o tytułowej psychologii jednostki. Psychologii, która według autora jest kluczem w grze na giełdzie. "Czy pamiętasz, co czułeś, kiedy ostatnio składałeś zlecenie? Czy byłeś zaniepokojony, że nie zdążysz "wskoczyć do pociągu", czy też obawiałeś się, że poniesiesz straty? ... Zamykając pozycję, byłeś w podniosłym nastroju, czy też czułeś się upokorzony? Uczucia i emocje tysięcy inwestorów zlewają się w wielkie psychologiczne fale przypływów i odpływów, które poruszają rynkami". Na początku skupiasz się nad tym, aby znaleźć idealną spółkę, która pozwoli Ci zarobić krocie. Gdy już ją znajdziesz i kupisz, jako amator prawdopodobnie tracisz kontrolę na sytuacją. Widzisz, że kurs Twojego waloru gwałtownie rośnie, puchniesz z dumy. Gdy spada, powoli wpadasz w panikę, która przysłana Ci możliwość logicznego myślenia. Profesjonaliści odnoszący sukces zdają sobie sprawę ze znaczenia psychologii na rynku. "Przegrywający amatorzy nie mają o tym pojęcia".

Możesz odnieść sukces na giełdzie jedynie wtedy, gdy potraktujesz ją poważnie. Gra na bazie emocji jest wyniszczająca. Dlatego tak ważne jest opracowanie pewnego planu przed każdą transakcją. Powinieneś wiedzieć, co zrobisz, gdy kurs Twoich akcji wzrośnie bądź spadnie o 10%. Powinieneś wiedzieć, czym jest Stop Loss i gdzie go ustawić, aby zabezpieczyć swój kapitał. Musisz uświadomić sobie również fakt, że inwestowanie to "gra o sumie minus". Zwycięzcy w grze o sumie zerowej, zarabiają tyle ile przegrywający tracą. Wyobraź sobie, że założyłeś się z kolegą o 100 złotych na następny ruch WIG20. Jeśli przegrałeś, to zauważysz, że po rozliczeniu straciłeś 109 złotych a Twój kolega zyskał jedynie 91 złotych. Kiedy wy będziecie się głowić, gdzie podziała się reszta pieniędzy, wasi maklerzy uśmiechają się od ucha do ucha. Co gorsza, już pod koniec roku, dojdzie do kolejnego oskubania waszego portfela przy pomocy podatku Belki.


Skupmy się jednak teraz na faktycznej psychologii jednostki. Dlaczego gramy na giełdzie? Dzięki inwestowaniu, możemy się dorobić i samodzielnie ustalać swoje godziny pracy. Daje to nam poczucie niezależności do której dąży niemal każdy człowiek. "Inwestowanie jest fascynującą przygodą intelektualną: to szachy, poker i rozwiązywanie krzyżówek połączone w jedno". Przyciąga ryzykantów, co tłumaczy niejako fakt, że aż 95% inwestorów to mężczyźni (dane zaczerpnięte z książki). Hazard ma to do siebie, że bardzo szybko i podstępnie uzależnia. Inwestowanie jest na początkowym etapie formą hazardu, dlatego jeśli czujesz, że zbyt często przeprowadzasz transakcje i co gorsza osiągasz mizerne efekty, zrób sobie tydzień przerwy. To pozwoli poukładać myśli...

Jeśli już tracimy pieniądze na giełdzie, to bardzo ciężko jest nam się przyznać do własnych błędów. Znajdując się w tarapatach, mamy tendencję do oskarżania innych ludzi i zrzucania na nich odpowiedzialności za nasze decyzje. Pamiętajcie, że na giełdzie nie istnieje ludzka uczynność. Tutaj nasze przełożony nie wyprowadzi nas z błędu. Nie możemy liczyć, że drugi inwestor odpuści nam kawałek swojego tortu. "Pominąwszy wojnę, inwestowanie to najbardziej niebezpieczne ludzkie zajęcie." Musimy zatem uczyć się na własnych błędach, które są nieodzowną częścią tej gry. Do tego posłużyć może dziennik w którym powinniśmy notować szczegóły dotyczące transakcji (przyczyny wejścia/wyjścia z rynku i założenia odnośnie transakcji). Szukajmy powtarzających się schematów sukcesów i porażek.

Na sam koniec pierwszego rozdziału, Alexander Elder przedstawił kilka reguł, które pomogły mu przetrwać "ciężkie chwile" na rynku. Każdy ma własne demony i powinien sporządzić własną listę, tak aby bardziej odpowiadała Twojej osobowości.

1) Podejmij decyzję, że pozostaniesz na rynku przez długi czas. Musisz być pewny, że chcesz inwestować i zgłębiać tajniki wiedzy.

2) Ucz się i czytaj jak najwięcej. Czytaj i słuchaj ekspertów, lecz zachowaj dawkę zdrowego sceptycyzmu

3) Nie bądź chciwy - daj sobie czas na naukę

4) Opracuj metodę analizy rynku, tak abyś mógł z pewną dokładnością przewidzieć co się wydarzy w najbliższej przyszłości. Pomóc w tym może analiza techniczna.

5) Opracuj plan zarządzania pieniędzmi. Dla przykładu w pojedynczej transakcji nie możesz tracić więcej niż 2% swojego kapitału. Według mnie można poluzować to do 3-4%, wtedy będzie to Twój maksymalny jaki możesz ustawić Stop Loss.

6) Zwycięzcy myślą, czują i działają inaczej niż przegrywający. Spójrz w głąb siebie, pozbądź się fantazji i pracuj nad sobą.

Ciekawy jestem waszych opinii odnośnie tego wpisu, psychologii czy też przedstawionego krótkiego planu. Może to się wydawać dla początkujących nudne, oni chcą od razy pracować na wykresach i poznać idealny system inwestycyjny, jednak bez poznania samego siebie i zrozumienia rynku, nie będą w stanie odnieść sukcesu.

PS: Tutaj dostępna jest następna część dotycząca psychologii tłumu.